Cách sơ cứu người bị tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ, một trong những biến chứng tim mạch nguy hiểm nhất, gây tỉ lệ tử vong và biến chứng cao. Sơ cứu tại chỗ người bị đột quỵ đúng cách và cấp cứu càng sớm thì bệnh nhân đột quỵ càng có khả năng hồi phục cao, giảm nguy cơ tử vong và di chứng sau đột quỵ.

Dấu hiệu nhận biết người bị đột quỵ cần sơ cứu ngay:

Đột quỵ xảy ra đột ngột khi ai đó đang làm việc, sinh hoạt bình thường. Khi ấy, các triệu chứng thần kinh khu trú đột nhiên xuất hiện. Các triệu chứng có thể khởi phát và đạt mức độ nặng tối đa ngay từ đầu (thường gặp ở xuất huyết não) hoặc khởi phát đột ngột và tiến triển nặng dần lên thành từng nấc (trong nhồi máu não).

Các triệu chứng thần kinh khu trú (các triệu chứng vận động):

•         Liệt hoặc biểu hiện vụng về nửa người
•         Có thể liệt đối xứng
•         Nuốt khó
•         Rối loạn thăng bằng
•         Liệt dây VII trung ương
•         Rối loạn ngôn ngữ: khó khăn trong việc hiểu hoặc diễn đạt bằng lời nói, khi đọc viết, tính toán, nói khó (kết hợp với triệu chứng khác).
•         Các triệu chứng tiền đình: Cảm giác chóng mặt, rung giật nhãn cầu, đau đầu dữ dội…
•         Các triệu chứng tư thế/nhận thức: khó khăn khi mặc quần áo, chải tóc, đánh răng, khi được yêu cầu mô tả lại hình vẽ đồng hồ, bông hoa… hoặc hay quên; rối loạn định hướng không gian.
•         Các triệu chứng thần kinh khác như rối loạn ý thức, rối loạn cơ vòng, rối loạn thực vật…

Đột quỵ có thể ảnh hưởng mỗi người mỗi khác nhưng không phải ai cũng cùng lúc gặp tất cả các triệu chứng. Tuy nhiên, dưới đây là một số trong những dấu hiệu đột quỵ phổ biến nhất, thường áp dụng theo quy tắc FAST (Face – Arm – Speech – Time) để nhận biết các triệu chứng đột quỵ:

• F (Khuôn mặt): Có bị sụp mí ở một bên mặt không?
• A (Tay): Họ có thể giơ cả hai cánh tay lên không?
• S (Nói chuyện): Họ có bị nói ngọng hoặc nói khó hiểu không?
• T (thời gian): Nếu xảy ra bất kỳ dấu hiệu nào hoặc cùng lúc xảy ra 3 dấu hiệu trên, hãy gọi dịch vụ cấp cứu ngay lập tức.

Trường hợp các triệu chứng chỉ kéo dài vài phút hoặc vài giờ, người bệnh cũng cần được chăm sóc y tế khẩn cấp bởi đó có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ nhỏ/ cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua; cũng có thể là một cảnh báo về một cơn đột quỵ nghiêm trọng sắp xảy ra.

Khi nhận thấy 2 hoặc 3 triệu chứng bị tai biến mạch máu não thì gần như có thể chắc chắn đó là dấu hiệu tai biến. Bạn cần gọi cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Bởi khi tai biến xảy ra thì thời gian có thể cứu được bệnh nhân chỉ được tính bằng phút.

Việc sơ cứu tai biến tại nhà kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ tử vong do tai biến mạch máu não. Ngay khi phát hiện người có biểu hiện tai biến, hãy tiến hành sơ cứu bằng cách cho người bệnh hãy cho người bệnh nằm cao đầu, nếu người bệnh bị nôn, rối loạn ý thức thì hãy để người bệnh nằm nghiêng một bên để tránh sặc vào đường hô hấp. Khi sơ cứu đột quỵ tại nhà, tuyệt đối không cho người bệnh ăn hay uống gì để tránh sặc gây viêm phổi.

Bạn có thê tham khảo thêm Bài tập vật lý trị liệu tai biến mạch máu não nhằm giúp người thân bạn bè những ai đang cần.

Một vài cách sơ cứu bệnh nhân tai biến trong thời gian đợi xe cấp cứu:

Quan sát các biểu hiện của bệnh nhân để cung cấp thông tin cho nhân viên y tế khi họ tới. Việc này sẽ giúp ích cho quá trình điều trị cấp cứu.

•        Kiểm tra xem người bệnh còn đang thở. Nếu không thấy nhịp thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo.
•         Nếu người bệnh cảm thấy khó thở, hãy nới lỏng quần áo, phụ kiện bó sát như cà vạt, khăn cổ, thắt lưng… để người bệnh dễ thở hơn.
•         Nếu bệnh nhân ngừng tim, thực hiện xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Dùng khăn tay quấn vào ngón tay trỏ để lấy sạch đờm, dãi trong miệng người bệnh.
•         Tháo răng giả cho bệnh nhân (nếu có) tránh bị hóc, sặc. Tuyệt đối không đưa bất cứ gì vật gì vào miệng người bệnh.
•         Bình tĩnh khuyên nhủ và trấn an người bệnh.
•         Đắp chăn giữ ấm cơ thể người bệnh.
•         Nếu người bệnh có biểu hiện yếu ở tay chân, cần nhờ nhiều người hỗ trợ di chuyển người bệnh.
•         Quan sát để nhận ra bất kỳ sự thay đổi nào ở người bệnh.

Trường hợp bệnh nhân co giật cần lấy khăn vải quấn quanh một chiếc đũa hay một thanh que dài đặt ngang giữa hai hàm răng của bệnh nhân để bệnh nhân không cắn vào lưỡi trong quá trình bị co giật.

Những lưu ý khi sơ cứu người bị đột quỵ:

Khi sơ cứu cho người bị đột quỵ, cần lưu ý những điều sau:

•         Không để nạn nhân nằm ngửa mà nên nằm nghiêng. Tư thế nằm này giúp đề phòng trường hợp bệnh nhân nôn ói (dịch nôn có thể dễ dàng thoát ra ngoài, không gây tắc nghẽn đường thở hoặc gây suy hô hấp); nằm ngửa cũng có thể gây ra tình trạng lưỡi bị tụt xuống họng, gây cản trở, bít tắc đường thở (khi người bệnh ở trạng thái hôn mê).
•         Không cho bệnh nhân ăn uống hay sử dụng thuốc.
•         Không dùng kim chích 10 đầu ngón tay hay chân của người bệnh.
•         Không thực hiện cạo gió cho người bệnh.
•         Không nên để bệnh nhân nằm lâu 1 chỗ mà cần khẩn trương đưa đi cấp cứu

Trên đây là những thông tin về dấu hiệu nhận biết và cách sơ cứu người đột quỵ. Nichiei Asia hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích cho bạn đọc.